ΔΥΟ ΣΠΑΝΙΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ

Τύχη καλή το «έφερε» πριν λίγες ημέρες και βρέθηκα μπροστά σε δύο αναρτήσεις φίλων (και συνοδοιπόρων), το περιεχόμενο των οποίων αφορούσε σε δύο σπάνια και συνάμα συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ! Δώρα ανεκτίμητα, που «κουβαλάνε» μέσα τους τη μεγαλύτερη όλων των αξιών: τον ανθρώπινο αγώνα. Ατομικό και συλλογικό.

Το πρώτο (που προβλήθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο του Σύγχρονου Κρητικού Φεστιβάλ Τεχνών και Πολιτισμού) είναι ένα φιλμάκι διάρκειας περίπου 4 λεπτών, γυρισμένο το 1935 από Γάλλους περιηγητές οι οποίοι τολμούν ένα ταξίδι στο νησί των λεπρών, τη Σπιναλόγκα. Ταξίδι που μοιάζει να «παρακολουθεί» την πορεία δύο ασθενών προς την ολοκληρωτική τους απομόνωση! Η «περιηγητική ατμόσφαιρα» αυτού του μοναδικού ντοκουμέντου θα διακοπεί απότομα, όταν στην εικόνα θα αρχίσουν να εμφανίζονται οι μορφές των λεπρών. Τα σημαδεμένα τους πρόσωπα, η απελπισία της μοναξιάς τους, οι σκιές τους μέσα στους βράχους, οι δειλές τους απόπειρες για επικοινωνία, η σιωπές τους μπροστά στον φακό, οι μετέωρες κινήσεις τους συνθέτουν μια εικόνα που είναι σαν να ξεπηδάει από τη δραματική αφήγηση του Θέμου Κορνάρου, ακυρώνοντας εν πολλοίς την «λάιτ εκδοχή» του Νησιού της Βικτόριας Χίσλοπ.

Το δεύτερο –και παρά τις όποιες ιστορικές ελλείψεις που κομίζει η έρευνα της κυρίας Φωτεινής Τομαή– είναι το μοναδικό αφήγημα μιας άγνωστης ιστορίας που εξελίχθηκε τον Οκτώβριο του 1944 στο Άουσβιτς: την εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων! Τη μοναδική εξέγερση που έχει καταγραφεί σε ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης!

Για πολλούς και διάφορους λόγους (προφανώς και ευνόητους), αξίζει η μεταφορά ενός μέρος της αφήγησής τους, έτσι όπως παρουσιάζεται στο XYZ Contagion, πολυτιμότατη πηγή για όσους νοιάζονται και ενδιαφέρονται για τη νεότερη πολιτική μας Ιστορία.

Στις 7 Οκτωβρίου του 1944, ημέρα Σάββατο, οι Γερμανοί επιχείρησαν να απομακρύνουν επιπλέον 200 άνδρες (Έλληνες και Ούγγρους) που είχαν ήδη επιλεγεί για εξόντωση. Ήταν περίπου 14.30 το μεσημέρι, όταν μια ομάδα των Ες-Ες έφτασε με ονομαστικούς καταλόγους για τη δεύτερη διαλογή… Όταν άρχισαν να εκφωνούν τα ονόματα των Ελλήνων, κανείς δεν απάντησε. Σε κάποια στιγμή μια φωνή (πιθανόν του Ιωσήφ Βαρούχ) στα ελληνικά: θα γίνει ή όχι το ντου που λέγαμε; Αμέσως όρμησαν στους Γερμανούς φρουρούς, τους αφόπλισαν και οχυρώθηκαν μέσα στο κρεματόριο ΙΙΙ με τα λίγα όπλα που διέθεταν, αναμένοντας από τους συντρόφους τους να κινηθούν. Δυστυχώς, αν και μυημένοι στο σχέδιο της εξέγερσης, οι άνδρες στα άλλα κρεματόρια δεν κινήθηκαν… Μέσα σε ελάχιστη ώρα, ισχυρές δυνάμεις της φρουράς με πολυβόλα και σκυλιά περικύκλωσαν την περιοχή και ξεκίνησε μια ηρωική αλλά απελπιστικά άνιση μάχη… Από τους 300 Έλληνες Εβραίους που πήραν μέρος στην εξέγερση, επέζησαν μόνο οι 26. Οι περισσότεροι έπεσαν ηρωικά κάτω από τη βροχή σφαιρών, ενώ οι υπόλοιποι που παραδόθηκαν εκτελέστηκαν επί τόπου, όπως ο Μωύς Ααρών, ο Ιακώβ (Βίκο) Μπρούδο, ο Ισαάκ Βαρούχ (ανήκαν στο κρεματόριο IV) και ο Σαμ Καράσσο… Όσοι Έλληνες Εβραίοι από τα άλλα κρεματόρια και το γειτονικό Kanada παρακολουθούσαν τα γεγονότα, ανήμποροι να αντιδράσουν, θυμούνται πως μέσα στους κρότους και τα ουρλιαχτά ακούγονταν ο ελληνικός Εθνικός Ύμνος. Μπορεί η εξέγερση εκείνη να απέτυχε- αν και ποτέ δεν διαλευκάνθηκε από ποιον προδόθηκε- αλλά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει μαρτυρία του διασωθέντα Μαρσέλ Νατζαρή: Eστω και διά ολίγα λεπτά ευρέθησαν ελεύθεροι…

Τα δύο ντοκιμαντέρ, μπορείτε να τα δείτε στις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις: 

http://flashnews.gr/ post/271757/binteontokoymento-gia-thnspinalogka-gia-prwth-forasth-dhmosiothta

https://xyzcontagion. wordpress.com/2012/05/12/ ntokimanter-agnostieksegersi-ellines-ebraioi/