ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΤΙΝΩΝ

Αναμφίβολα, η άποψη του Γραφείου Ορθοδόξου Μαρτυρίας της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου για το Μνημείο του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος, κομίζει καινούρια και ενδιαφέροντα στοιχεία στον δημόσιο διάλογο των τελευταίων ημερών. Θα προσέθετα δε και πρωτόγνωρα, αν συνυπολογίσω την «εκφραστική δυναμική» με την οποία αντιπαρατίθεται στις ηχηρές ιδεολογικές και πολιτικές αντιδράσεις της μίας πλευράς. Ήγουν, αυτής των υποστηρικτών της ανέγερσης. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, είναι «εξόφθαλμα φανερή» η ταύτιση της Ιεράς Μητροπόλεως με τις «άλλες φωνές». Τόσο που να δίνει ακόμη και θεολογικό άλλοθι στα «αντισημιτικά ορμέμφυτα» των διάφορων… καθαρόαιμων!

Πέραν του «πολιτικού στίγματος», η ανακοίνωση εμπεριέχει και μερικές «λεπτομέρειες», που την καθιστούν εξόχως… εικονομαχική! Και εξηγώ: το Άστρο του Δαυίδ –που τεχνηέντως «ανακατεύεται» με μασονικά σύμβολα– δεν είναι απλά ένα «θρησκευτικό έμβλημα». Η «εικαστική του αποτύπωση» έχει ξεπεράσει προ πολλού τα «λατρευτικά του όρια» και έχει αποκτήσει σημαίνοντα συμβολικό ρόλο στην Παγκόσμια Ιστορία, καθώς τραγικά συνδεδεμένο με τον χαμό εκατομμυρίων Εβραίων. Ως εκ τούτου, η ένταξή του στη «δημόσια ευρυχωρία», δεν κάνει τίποτε άλλο από το να «σηματοδοτεί» τον μεγάλο αγώνα ενάντια στη λήθη. Ενάντια στο ναζισμό. Ενάντια στα ιδεολογικά κρεματόρια. Κάθε άλλη «ερμηνεία» ή «προσέγγιση», κάθε προσπάθεια εξάλειψης των εβραϊκών συμβόλων, «στήνει» ένα δεύτερο ολοκαύτωμα!

Στα επίδικα της ανακοίνωσης και η άποψη ότι το μνημείο σχετίζεται με αποτρόπαια και καταδικαστέα γεγονότα που δεν συνέβησαν στον τόπο μας… Αβίαστο συμπέρασμα; Τι δουλειά έχει εδώ ένα μνημείο που η ιστορική του αναφορά ανάγεται σε ένα στρατόπεδο της Πολωνίας! Θα συμφωνούσα απολύτως, αν η «γεωγραφική διάσταση» του πράγματος συμπεριελάμβανε (επί παραδείγματι) και τους έλληνες στρατιώτες του Αλβανικού μετώπου! Κι αυτοί σε ξένους τόπους άφησαν τη ζωή τους. Σε ξένα χώματα θάφτηκαν. Εκτός κι αν η τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία εκτιμά ότι οι 1.484 Εβραίοι που θανατώθηκαν στην Τρεμπλίνκα, δεν ήταν Καβαλιώτες! Σε μία τέτοια περίπτωση, αυτό που επείγει είναι να ξαναγραφεί από την αρχή η Τοπική μας Ιστορία. Με τη συμμετοχή και των «ειδικών» της Μητροπόλεως!

Με τις ανάλογες προϋποθέσεις, θα συμφωνούσα και με ένα άλλο σημείο της ανακοίνωσης. Αυτό που επισημαίνει ότι η μνήμη των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας διατηρείται ζωντανή και χωρίς αναθηματικές στήλες σε κεντρικούς δημόσιους χώρους… Ποιες είναι αυτές οι προϋποθέσεις; Αν όλοι εμείς οι χριστιανοί, αντί να χτίζουμε ναούς και παρεκκλήσια για να δοξάζουμε και να τιμούμε τους χιλιάδες μάρτυρες της Εκκλησίας μας, επιλέγαμε την «οδό της μνήμης» για να διατηρήσουμε άσβεστη τη θυσία και το παράδειγμά τους. Πρωτότυπο δεν το λες, αλλά σίγουρα… ρηξικέλευθο! 

Τέλος, επειδή στη ανακοίνωση χρησιμοποιείται και το (ευρέως διαδεδομένο) επιχείρημα ότι προέχει η τιμή στους Πόντιους, τους Μικρασιάτες, τους Θράκες και τους Αρμένιους –άσχετα αν εδώ «πάνε περίπατο» τα περί «γεωγραφίας» και «αναθηματικών στηλών»– δύο μόνον επισημάνσεις: πρώτον, ότι η Μνήμη δεν είναι «φυλετικά διαπραγματεύσιμη» και δεύτερον, οι αρχές, οι σύλλογοι και ο λαός της πόλης έχουν τιμήσει με εκατοντάδες τρόπους τους «αδελφούς» μας Πόντιους, Μικρασιάτες, Θράκες και Αρμένιους. Τους κάποτε «ξενομερίτες» και τις κάποτε «παστρικές», για να μην ξεχνιόμαστε…